KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM CÓ PHẢI LÀ MỘT SAI LẦM

Thời gian gần đây, nhất là sau khi Đảng ra Nghị quyết số 12 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, có một số người nghi ngờ về khả năng định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường ở nước ta. Theo họ, kinh tế thị trường với định hướng xã hội chủ nghĩa như “nước với lửa” làm sao có thể kết hợp được với nhau. Căn nguyên vấn đề nằm ở chỗ những người này cho rằng, kinh tế thị trường là của chủ nghĩa tư bản cho nên đã lựa chọn kinh tế thị trường không thể có định hướng xã hội chủ nghĩa. Nếu chọn kinh tế thị trường phải từ bỏ hệ tư tưởng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.

        Trước hết cần nhận thấy rằng, kinh tế thị trường không phải là cái riêng có của chủ nghĩa tư bản mà là thành quả chung của văn minh nhân loại, tồn tại trong nhiều phương thức sản xuất khác nhau. Nhìn lại lịch sử phát triển của kinh tế thị trư­ờng trên thế giới cho thấy, kinh tế thị trường là nền kinh tế hàng hóa phát triển đến giai đoạn cao; ở đó các quy luật kinh tế của kinh tế hàng hóa hoạt động mạnh mẽ thông qua hệ thống thị trường đồng bộ; thị trường trở thành đặc trưng nổi bật, chi phối mãnh liệt các chủ thể hoạt động trong nền kinh tế. Mặc dù kinh tế thị trường xuất hiện tr­ước khi chủ nghĩa tư bản ra đời, song dưới chủ nghĩa tư bản khi sức lao động trở thành hàng hóa, kinh tế thị trường phát triển rất mạnh mẽ xuyên qua các quốc gia, hình thành nên thị trường không chỉ có tính khu vực mà còn có tính toàn cầu. Có lẽ, vì thế mà không ít người ngộ nhận rằng, kinh tế thị trường là sản phẩm riêng có, là đặc trưng của chủ nghĩa tư bản.

        Thứ hai, trong chủ nghĩa xã hội, kinh tế thị trường vẫn tồn tại một cách khách quan. Bởi vì, khi nền kinh tế xã hội chủ nghĩa phát triển với đầy đủ những đặc điểm của nó, lực lượng sản xuất ở một trình độ cao thì phân công lao động ngày càng phát triển. Và, trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất (sở hữu toàn dân – sở hữu nhà nước, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân và các hình thức sở hữu hỗn hợp khác); trong hình thức sở hữu nhà nước cũng có sự tách biệt tương đối giữa quyền sở hữu (thuộc Nhà nước) và quyền sử dụng tư liệu sản xuất (thuộc tổ chức và cá nhân được Nhà nước giao quyền sử dụng). Đó là những điều kiện kinh tế – xã hội để kinh tế thị trường tồn tại và phát triển. Do vậy, dưới chủ nghĩa xã hội, kinh tế thị trường còn tồn tại và phát triển là tất yếu khách quan.

          Thứ ba, Việt Nam đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nên nền kinh tế thị trường chư­a hoàn toàn là kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, mà là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy, xác định kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế tổng quát trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là hoàn toàn chính xác, thể hiện sự thống nhất biện chứng giữa mục tiêu và phương tiện để đạt được mục tiêu đó. Phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam chính là phương tiện, cách thức để xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội, nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

        Như vậy, việc Đảng ta lựa chọn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với xu thế khách quan và thực tiễn kinh tế Việt Nam. Đó không phải là sự gán ghép khiên cưỡng, chủ quan giữa kinh tế thị trường và chủ nghĩa xã hội như một số người vẫn nghĩ.

                                                                                 NĐL