THƯ NGỎ GỬI BOB KERRY -CHỦ TỊCH ĐẠI HỌC FULLBRIGHT VIỆT NAM VÀ NHỮNG NGƯỜI ĐANG CỔ XÚY CHO ÔNG

Câu chuyện ông trở thành người đứng đầu cơ quan lãnh đạo cao nhất (Chủ tịch Hội đồng tín thác) Đại học Fullbright Việt Nam (FUV), cùng với những tuyên bố của ông gần đây nhằm nêu lên công lao trong việc vận động thành lập FUV và lý do ông được ngồi vào chiếc ghế Chủ tịch, đang gây phân hóa dữ dội trong dư luận xã hội thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Để rộng đường dư luận, tôi xin gửi tới ông và những người đang ủng hộ ông lá thư ngỏ này, với mong muốn diễn giải rõ hơn, đầy đủ hơn, khách quan hơn về những vấn đề đó để ông và họ được rõ.

Trước hết, tôi xin nêu một số thông tin để làm rõ hơn về nguồn tài chính và vai trò Hội đồng Tín Thác của một đại học kiểu Mỹ như FUV:

Thứ nhất, Số tiền 20 triệu USD vốn ban đầu cho việc xây dựng FUV được nhắc đến như đóng góp, ưu đãi mới của chính phủ Mỹ. Thực tế là: 20 triệu USD đó chính là khoản còn lại từ chương trình VEF (Quỹ Giáo dục Việt Nam - đã được thực hiện từ năm 2000, trích 5 triệu USD/năm trên tổng số 100 triệu USD cho chương trình học bổng) là món tiền chính quyền Sài Gòn nợ chính quyền Hoa Kỳ trước 1975, mà nhà nước Cộng hòa xã hội Việt Nam nhận trả phía Mỹ theo thông lệ quốc tế. Nói cách khác, thực chất đây là việc chuyển một món tiền có sẵn - từ mục đích cấp học bổng hàng năm sang mục đích tài trợ ban đầu cho FUV - chứ không phải do ông vận động để gây quỹ đặc biệt cho FUV.

Thứ hai, Đối với một đại học kiểu Mỹ như FUV, vai trò của một Hội đồng Tín Thác và người đứng đầu Hội đồng như ông không đơn giản bó hẹp trong nhiệm vụ gây quỹ mà là quyết định định hướng chiến lược của trường, và đề ra chủ trương với hàng loạt vấn đề phức tạp liên quan đến những bên có lợi ích khác nhau trong xã hội. Chính Hội đồng lựa chọn và bổ nhiệm Hiệu trưởng. Điều này nhằm mục đích phủ định ý kiến cho rằng đây là vị trí của ông với vai trò hạn hẹp, hàm ý không đáng để dư luận quan tâm, tranh cãi.

Tôi cũng không tán thành kiểu khép những người phản đối việc bổ nhiệm ông là bảo thủ không hướng về tương lai, “không ủng hộ hòa giải”. Ví dụ như, tôi theo quan điểm phản đối ông nhưng bạn bè của tôi không hề kết luận là tôi không hướng về tương lai, “không ủng hộ hòa giải”. Nếu ông không có quá khứ nặng nề đối với nhân dân Việt Nam, thì chắc không ai bình luận gì.

Trước một số không ít người Việt Nam (có thể về nhận thức chính trị, hay vì một mục đích gì đó) kêu gọi “hãy rộng lượng, bao dung, tha thứ, hãy hướng về tương lai, vì tương lai của Việt Nam, ủng hộ Bob Kerry…”, tôi muốn có đôi điều như sau:

Thứ nhất, việc tha thứ hay không tha thứ cho vai trò của Bob Kerry trong vụ thảm sát ở thôn Thạnh Phong (2/1969) là quyền của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, có thể tha thứ nhưng không thể tán thành việc Bob Kerry giữ vị trí lãnh đạo một trường ĐH, để giáo dục nhân cách, định hướng tư tưởng cho cả một thế hệ tại Việt Nam.

Thứ hai, chúng ta đang chứng kiến một dạng kêu gọi nhau thi đua bày tỏ “vị tha, cao thượng”. Nhân dân Việt Nam ta đã không còn phải chứng tỏ, chứng minh một lần nữa tính nhân văn của mình trong quan hệ với kẻ thù trước đây mà dư luận quốc tế, đặc biệt bản thân các cựu chiến binh Hoa Kỳ, đã công nhận từ lâu. Tôi ngạc nhiên về những tình cảm cảm thông sâu sắc dành đặc biệt cho sự khổ tâm của Bob Kerry với “những lời thốt ra từ gan ruột”, ca ngợi ông “rất can đảm khi quyết định nhận cương vị hiện nay”! Trong khi đó, tôi nhớ đến lời của một người ở Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh, nơi đang trưng bày chứng tích về vụ thảm sát ở Thạnh Phong, thương xót cho các nạn nhân chưa hề được người có tội trở về thắp cho họ một nén hương. Người đó chắc sẽ đau khổ tột cùng khi phải tưởng tượng cảnh hàng trăm hàng ngàn sinh viên Việt Nam Đại học Fulbright sẽ gọi ông Bob Kerry một cách tôn kính là “Thầy” theo phong tục Á Đông và đặc biệt ở Việt Nam. Và tôi lại nghĩ, đến một ngày nào đó, ảnh của ông Bob Kerry sẽ được treo tại ĐH Fulbright ở vị trí trang trọng nhất dành cho các vị sáng lập của trường!

Hiện giờ quả bóng đang nằm về phía Nhóm sáng lập Đại học Fulbright. Vì đây là một dự án giáo dục với ý nghĩa và hệ lụy sâu rộng, tôi hi vọng nhóm sẽ nghĩ lại và cùng ông Bob Kerry đưa ra giải pháp ổn thỏa: chọn một người khác thay cho ông đảm nhiệm vị trí lãnh đạo Hội đồng Tín thác FUVn

Sự thật