Phát huy vai trò chủ
đạo của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa là một trong những nội dung cơ bản để giữ vững sự ổn định xã hội và phát
triển kinh tế quốc gia. Thực tiễn hơn 30 năm đổi mới ở nước ta đã minh chứng
điều đó và bác bỏ mọi phủ nhận vai trò của thành phần kinh tế này.
Vài nét về thành phần
kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam
Mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, với nhiều hình thức sở hữu, nhiều khu vực và thành phần kinh tế là
sự kế thừa những ưu việt của kinh tế thị trường, phù hợp với đặc điểm và điều
kiện cụ thể của Việt Nam. Động lực chung để phát triển mô hình kinh tế này là
sự kết hợp hài hòa các lợi ích của cá nhân, tập thể và xã hội. Quá trình xây
dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước
ta, những yếu tố, phương tiện và công cụ của kinh tế thị trường đã được khai
thác, sử dụng, phát triển sáng tạo, phù hợp với mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
Tính chất xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế thị trường ngày càng được hình thành
rõ nét hơn trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thành phần kinh tế
nhà nước là một trong những công cụ giữ vai trò chủ đạo để Nhà nước điều tiết
nền kinh tế quốc dân trên cả ba phương diện chính yếu của xã hội: kinh tế,
chính trị và xã hội. Về mặt kinh tế, kinh tế nhà nước dựa trên chế độ sở hữu nhà nước về tư liệu
sản xuất, phù hợp với xu hướng xã hội hóa của lực lượng sản xuất. Nó không chỉ
là doanh nghiệp nhà nước, tổ chức hoạt động kinh doanh, mà còn bao hàm toàn bộ
sức mạnh kinh tế đứng sau các chính sách và hoạt động quản lý kinh tế của Nhà
nước; khả năng tổ chức và hoạch định chính sách của Nhà nước, là sự gắn kết hợp
lý của hệ thống doanh nghiệp nhà nước, tài chính nhà nước, luật pháp và hiệu
lực quản lý của Nhà nước. Với sức mạnh kinh tế tổng hợp đó, kinh tế nhà nước có
khả năng tạo ra các điều kiện vật chất, các tiền đề kinh tế - xã hội để phát
triển các thành phần kinh tế trong nền kinh tế quốc gia. Kinh tế nhà nước giữ
vai trò then chốt, với tư cách là xương sống của nền kinh tế, nên nó có khả
năng, điều kiện chi phối hoạt động của các thành phần kinh tế khác, bảo đảm cho
nền kinh tế phát triển theo chiến lược đã định. Về mặt chính trị, kinh tế nhà nước là kim chỉ nam để xem xét
sự đúng hướng hay chệch hướng xã hội chủ nghĩa trong tiến trình phát triển kinh
tế. Bởi, Nhà nước ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa, nhà nước của những người lao
động. Để giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, cần thiết phải khẳng định kinh
tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, ngày càng phát triển, trở thành nền tảng vững
chắc của nền kinh tế quốc dân. Về mặt xã hội, do bản chất về sở hữu và mục đích hoạt động,
nên kinh tế nhà nước gánh vác chức năng và vai trò xã hội to lớn. Đối với bộ
phận phi doanh nghiệp (ngân sách, dự trữ quốc gia,...), đương nhiên bên cạnh
chức năng kinh tế, chính trị, còn có trách nhiệm thực hiện chức năng xã hội.
Đối với bộ phận doanh nghiệp trong thành phần kinh tế nhà nước, hoạt động theo
nguyên tắc thị trường, đảm trách những vai trò xã hội to lớn. Điều này thể hiện
ở chỗ, các doanh nghiệp phải đảm nhận những ngành, những lĩnh vực ở địa bàn khó
khăn, có ý nghĩa chính trị - xã hội mà tư nhân không muốn đầu tư, thực hiện bảo
đảm cân bằng về đầu tư phát triển vùng, miền, đảm nhận các ngành sản xuất hàng
hóa công cộng thiết yếu.
Trong quá trình phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, Đảng và Nhà nước thực hiện nhất
quán chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nhờ
đó, huy động được nhiều nguồn lực của mọi thành phần kinh tế vào mục tiêu tăng
trưởng kinh tế, làm cho tỷ lệ tiết kiệm và đầu tư trên GDP đều tăng nhanh. Các
thành phần kinh tế hoạt động theo pháp luật đều là bộ phận cấu thành quan trọng
của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bình đẳng trước pháp luật,
hợp tác và cạnh tranh lành mạnh, cùng phát triển lâu dài. Trong đó, kinh tế nhà
nước giữ vai trò chủ đạo, lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước định hướng
và điều tiết nền kinh tế, tạo môi trường, điều kiện thúc đẩy các thành phần
kinh tế cùng phát triển. Mặc dù hệ thống doanh nghiệp nhà nước do sắp xếp, đổi
mới, cổ phần hóa nên số lượng giảm, lĩnh vực, địa bàn thu hẹp, nhưng vẫn có
bước phát triển mạnh về quy mô tài sản, doanh thu, lợi nhuận và nộp ngân sách
nhà nước, trở thành lực lượng nòng cốt trong ổn định, tăng trưởng và phát triển
kinh tế - xã hội, góp phần đảm bảo quốc phòng - an ninh, an ninh lương thực,
năng lượng quốc gia; đội quân chủ lực trong hội nhập kinh tế quốc tế, thu hút
FDI. Thực tiễn cho thấy, “nhiều tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hoạt
động có hiệu quả, như: Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội, Tập đoàn Bưu
chính viễn thông, Tập đoàn Công nghiệp hóa chất, Tập đoàn Hàng không Việt Nam,
Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn,… góp phần tăng trưởng GDP đạt 7,08% (năm 2018),
cao nhất kể từ năm 2008; quy mô GDP tăng mạnh, đạt trên 5,5 triệu tỷ đồng, bình
quân đầu người đạt 2.587 USD/năm; khu vực nông nghiệp tăng 3,76%, cao nhất kể
từ năm 2012; khu vực công nghiệp, xây dựng tăng 8,85%, trong đó công nghiệp chế
biến, chế tạo tăng mạnh, đạt 12,98%, là động lực chủ yếu của tăng trưởng kinh
tế; khu vực dịch vụ tăng 7,03%”1. Kết quả đó khẳng định việc lựa
chọn mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là hoàn toàn khách
quan, hợp quy luật, phù hợp với tình hình thực tiễn Việt Nam. Đồng thời, cũng
là minh chứng khoa học để bác bỏ mọi luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù
địch hòng phủ nhận mô hình kinh tế này. Qua đó, giúp chúng ta tin tưởng tuyệt
đối vào sự lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp đổi mới đất nước, kiên định mô hình
phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Không thể phủ nhận vai
trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam
Các thế lực thù địch ra sức chống phá thành
phần kinh tế nhà nước, chúng khoét sâu vào những mặt yếu kém trong công tác
quản lý, kinh doanh của một số doanh nghiệp nhà nước thời gian qua. Đó là: hiệu
quả sản xuất, kinh doanh, năng suất còn thấp; sức cạnh tranh của doanh nghiệp
còn yếu, thua lỗ còn lớn, hiện đang là “vấn đề nóng”; tiến trình cổ phần hóa
doanh nghiệp nhà nước chậm, có nhiều lỗ hổng, làm thất thoát tiền của, tài sản
của Nhà nước; tình trạng đặc quyền, đặc lợi, độc quyền doanh nghiệp đang hiện
hữu, làm méo mó quan hệ thị trường, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, hạn chế
sự cạnh tranh và phát triển của nền kinh tế, v.v. Điều đó đã tạo ra ảnh hưởng
không tốt đến sự đánh giá và nhìn nhận của xã hội về vai trò chủ đạo của kinh
tế nhà nước. Cũng từ đó, một số người chỉ dựa vào những yếu kém, hạn chế của
kinh tế nhà nước mà cho rằng thành phần kinh tế này không thể giữ vai trò chủ
đạo nền kinh tế; rằng xác định “kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, Việt Nam
đã phải trả giá quá đắt”(!). Từ đó, họ đòi xóa bỏ vai trò chủ đạo của thành
phần kinh tế này; đòi tư nhân hóa hết doanh nghiệp nhà nước, “khuyên” ta nên bỏ
cụm từ “kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo” trong các văn bản, nghị quyết;
hoặc “xem lại vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước”, v.v. Họ lập luận: “Nguyên nhân yếu kém
của nền kinh tế Việt Nam là do các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế nhà nước làm
ăn kém hiệu quả”. Từ đó, “khuyên”
Việt Nam cổ phần hóa hoặc giải thể các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế nhà nước.
Họ cố tình “không hiểu” nền kinh tế của Việt Nam hiện nay có nhiều thành phần,
nhiều hình thức sở hữu, song “sở hữu nhà nước và thành phần kinh tế nhà nước
là đặc trưng, giữ vai trò chủ đạo”, được khẳng định tại Khoản 1, Điều 51, Hiến pháp năm 2013.
Đó là những cách nhìn phiến diện, phi khoa
học. Bởi, mặc dù một số không nhỏ doanh nghiệp nhà nước (bộ phận nòng cốt của
kinh tế nhà nước) thời gian qua có những hạn chế, yếu kém, nhưng đó là những
yếu kém trong khâu tổ chức, quản lý sản xuất, kinh doanh, là sai lầm và yếu kém
của một số cá nhân lãnh đạo và nhà quản trị doanh nghiệp,… chứ không phải là
sai lầm về quan điểm, chủ trương kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Hơn nữa,
toàn bộ nền kinh tế, trong đó có kinh tế nhà nước dựa trên lực lượng sản xuất
còn thấp kém, cùng với nền kinh tế thị trường còn rất mới và hội nhập quốc tế,
thì những hạn chế, yếu kém của doanh nghiệp nước ta nói chung, doanh nghiệp nhà
nước nói riêng là khó tránh khỏi. Thực tế cho thấy, ở Việt Nam, không phải mọi
doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đều hoạt động có
hiệu quả. Chúng ta đã chứng kiến nhiều “đại gia” của kinh tế tư nhân làm ăn
thua lỗ, mất trắng doanh nghiệp, phải đi làm thuê hoặc rơi vào vòng lao lý, tù
tội, v.v. Vì vậy, hiệu quả sản xuất, kinh doanh không hẳn là do sở hữu quyết
định.
Những thành tựu không thể phủ nhận của hơn 30
năm đổi mới theo đường lối phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa đã chứng minh rõ vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước là phù hợp với sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta. Việt Nam đã hội nhập ngày
càng sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới; thoát khỏi vị thế của nước kém phát
triển, trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình với mức tăng
trưởng kinh tế khá cao trong nhiều năm. Quy mô và tiềm lực kinh tế của đất nước
từ chỗ đạt 6,3 tỷ USD vào năm 1989 đã không ngừng tăng lên, đạt hơn 240 tỷ USD
vào năm 2018. Đánh giá về vấn đề này, chiến lược gia về truyền thông của WEF
2018, Peter Vanham khẳng định: “Nếu như cách đây chỉ khoảng 30 năm, kinh tế
Việt Nam còn rất khó khăn. Giờ đây, Việt Nam là một trong những “ngôi sao”
trong nhóm các nước mới nổi”. Từ một nước phải nhập khẩu lương thực, nay Việt
Nam đã trở thành nước xuất khẩu lương thực và đứng trong tốp đầu thế giới xuất
khẩu nhiều mặt hàng nông sản, dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử, v.v. Việt Nam
đã có quan hệ thương mại với 230 quốc gia và vùng lãnh thổ; là thành viên của
Tổ chức Thương mại thế giới. 71 nước đã công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị
trường. Nước ta đã ký 14 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với các nước,
trong đó 11 hiệp định đã có hiệu lực. Thực tiễn là chân lý. Những luận điệu
xuyên tạc đường lối của Đảng về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, cổ súy, cố tình đòi tư nhân hóa nền kinh tế chẳng thể thay đổi được
những thành tựu mà đường lối đó đem lại.
Nguồn: http://tapchiqptd.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét