Vai trò kinh tế nhà nước trong nền kinh tế Việt Nam

 

Trong 35 năm đổi mới, kinh tế nhà nước (KTNN) luôn giữ vững và phát huy tốt vai trò chủ đạo, làm nòng cốt và định hướng, hướng dẫn các thành phần kinh tế khác phát triển theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN).

Song, với bản chất, âm mưu chống phá cách mạng Việt Nam, các thế lực thù địch, phản động luôn tìm mọi cách để phủ nhận vai trò chủ đạo của KTNN, đồng nhất KTNN với doanh nghiệp nhà nước (DNNN), xuyên tạc chủ trương cổ phần hóa DNNN. Lợi dụng và khoét sâu vào sự yếu kém của một số DNNN để bóp méo và làm lu mờ vai trò của KTNN. Coi sự yếu kém của bộ phận DNNN là sự yếu kém của KTNN.

Cần khẳng định vai trò chủ đạo của KTNN là một trong những vấn đề mấu chốt của việc xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam. Khẳng định này dựa trên những luận cứ khoa học sau:

Một là, tuy chưa sử dụng thuật ngữ “kinh tế thị trường” nhưng các nhà kinh điển của Chủ nghĩa Mác-Lênin đã nghiên cứu, luận giải sâu sắc những vấn đề cơ bản như: Thị trường, cạnh tranh, cung-cầu, giá cả… Chỉ ra vai trò của kinh tế tập thể, KTNN. Trong tác phẩm “Hệ tư tưởng Đức”, K.Marx và F.Engels viết: “Những người nông dân đó không thể tự tổ chức theo chủ nghĩa cộng sản được vì họ không có đủ những phương tiện cần thiết để thực hiện điều kiện đầu tiên của một hiệp hội cộng sản, tức là sự quản lý kinh tế tập thể” (1).

Từ thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga, V.I.Lenin đã nghiên cứu và khẳng định vai trò của KTNN trong nền kinh tế quốc dân; đồng thời đấu tranh chống lại những quan điểm không đúng về KTNN ở nước Nga, nhất là phái dân túy. Với sự ra đời của Chính sách kinh tế mới (NEP) mà không ít người cho rằng chính quyền Xô viết thực hiện tô nhượng là quay trở lại chủ nghĩa tư bản. Về vấn đề này, V.I.Lenin chỉ rõ: “Tô nhượng là không đáng sợ, chừng nào mà chúng ta vẫn nắm trong tay tất cả các xí nghiệp quốc doanh và chừng nào mà chúng ta cân nhắc một cách chính xác và nghiêm túc xem chúng ta có thể tiến hành tô nhượng những gì, với điều kiện như thế nào và với mức độ ra sao. Thứ chủ nghĩa tư bản phát triển như vậy sẽ bị kiểm soát, bị kiểm kê, và chính quyền nhà nước vẫn nằm trong tay giai cấp công nhân” (2).

Hai là, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã vận dụng sáng tạo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam. Khi chỉ ra các thành phần kinh tế ở nước ta (vùng tự do), Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Kinh tế quốc doanh là công. Nó là nền tảng và sức lãnh đạo của kinh tế dân chủ mới”(3).

Từ khi đổi mới đến nay, vai trò chủ đạo của KTNN luôn được khẳng định trong Hiến pháp và các văn kiện của Đảng. Đại hội XIII tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo của KTNN, đó là: “Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam có nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó, KTNN giữ vai trò chủ đạo”; và “DNNN là một lực lượng vật chất quan trọng của KTNN”. Như vậy, nội hàm của KTNN rộng hơn DNNN. Việc đánh đồng KTNN với DNNN không chỉ là sự nhầm lẫn về tên gọi mà còn dẫn đến sự ngộ nhận, đánh đồng vai trò của toàn thể với bộ phận, hiểu sai về chủ trương, chính sách phát triển kinh tế-xã hội của Đảng, Nhà nước ta.

Ba là, những thành tựu đạt được trong 35 năm đổi mới tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo của KTNN, nhất là trong bối cảnh thiên tai, dịch bệnh diễn biến hết sức phức tạp, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là minh chứng không thể phủ nhận vai trò của KTNN. KTNN đã có những đóng góp to lớn cho phát triển kinh tế-xã hội, nhất là ở các địa bàn khó khăn, biên giới, hải đảo; điều tiết vĩ mô, ổn định giá cả, thực hiện an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, đặc biệt trong phòng, chống đại dịch Covid-19 hiện nay. Nhiều DNNN thành công không chỉ trong nước mà vươn tầm quốc tế như: Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội, Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam…

Giữ vững vai trò chủ đạo của KTNN trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là sự vận dụng đúng đắn, sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh của Đảng ta trong tình hình mới. KTNN là công cụ, lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô, định hướng, điều tiết, dẫn dắt, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, khắc phục các khuyết tật của cơ chế thị trường. Trong khi chỉ rõ vai trò của KTNN, Đảng và Nhà nước ta luôn khẳng định, nhất quán rằng, các thành phần kinh tế đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Các chủ thể thuộc các thành phần kinh tế bình đẳng, hợp tác và cạnh tranh theo pháp luật. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nhân, doanh nghiệp và cá nhân, tổ chức khác đầu tư, sản xuất, kinh doanh; phát triển bền vững các ngành kinh tế, góp phần xây dựng đất nước. Tài sản hợp pháp của cá nhân, tổ chức đầu tư, sản xuất, kinh doanh được pháp luật bảo hộ và không bị quốc hữu hóa.