(Bình Dương) Ngày 10-12-1948, Đại
hội đồng Liên hợp quốc đã đồng thuận thông qua bản “Tuyên ngôn Thế giới về nhân
quyền”. Sau sự kiện này, ngày 4-12-1950, với Nghị quyết số 423, Đại hội đồng
Liên hợp quốc đã đồng thuận ra tuyên bố lấy ngày 10-12 hằng năm là “Ngày Nhân
quyền quốc tế”. Hằng năm, các quốc gia thành viên của Liên hợp quốc đều kỷ niệm
ngày này, nhằm tôn vinh ý nghĩa, giá trị lớn lao của bản tuyên ngôn.
Sau tuyên ngôn nhân quyền, Liên hợp
quốc đã cho nghiên cứu và ban hành hai công ước: “Công ước quốc tế về các quyền
dân sự, chính trị” và “Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn
hóa” năm 1966 quy định tất cả những quyền và tự do cơ bản của con người. Bản
tuyên ngôn nhân quyền thế giới cùng với hai công ước trên được cộng đồng quốc
tế xem là “Bộ luật quốc tế về quyền con người”. Đồng thời dựa trên bộ luật này,
cơ chế bảo vệ quyền con người của Liên hợp quốc cũng đã được hình thành. Cơ
quan chịu trách nhiệm chủ yếu về nhân quyền của Liên hợp quốc hiện nay là Hội
đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Đây chính là ý nghĩa và tầm quan trọng lớn lao
của bản tuyên ngôn thế giới về quyền con người.
Quyền con người là một trong những
mục tiêu, lý tưởng đối với Đảng và Nhà nước ta. Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng
sản, C.Mác và Ph.Ăng-ghen đã viết như sau: “Thay cho xã hội cũ, với những giai
cấp và đối kháng giai cấp của nó, sẽ xuất hiện một liên hợp, trong đó sự phát
triển tự do của mỗi người là điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả mọi
người”(1). Song trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, quyền con người ở các thuộc
địa lại bị tước đoạt bởi chế độ áp bức, bóc lột của chủ nghĩa đế quốc. Bởi vậy,
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã đi theo con đường của Chủ
nghĩa Lê-nin, làm cách mạng giải phóng dân tộc, lấy đó tiền đề để đi đến xây
dựng xã hội XHCN với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, nhân dân làm chủ, xã hội
công bằng, văn minh. Cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 do Đảng Cộng sản Việt
Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo giành được độc lập dân tộc, nước Việt Nam
dân chủ cộng hòa-nay là nước CHXHCN Việt Nam đã ra đời. Hiến pháp 1946-Hiến
pháp đầu tiên của Việt Nam lần đầu tiên các quyền công dân và quyền con người
được tôn trọng và bảo vệ.
Hai cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp và đế quốc Mỹ đầy hy sinh, gian khổ nhằm bảo vệ không gian sinh tồn và
quyền sống còn của dân tộc kéo dài 30 năm. Trong điều kiện đó, nhiều quyền về
kinh tế, xã hội chưa có điều kiện thực hiện đầy đủ.
Đổi mới là một thời kỳ đặc biệt của
cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX. Bản lĩnh của Đảng ta đã thể hiện rõ trong
bước ngoặt lịch sử này. Đảng ta chủ trương chọn lọc, kế thừa các giá trị của
nền văn minh nhân loại, trong đó có kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền,
dân chủ và quyền con người. Tuy nhiên, Đảng ta đã quán triệt nguyên tắc: Đổi
mới phải dựa trên Chủ nghĩa Mác - Lê-nin, giữ vững định hướng XHCN, giữ vững
vai trò lãnh đạo của Đảng và quyền làm chủ của nhân dân. Việt Nam không chấp
nhận mô hình dân chủ, nhân quyền của phương Tây, không sao chép mô hình “dân
chủ, công khai”, “đa nguyên, đa đảng” của cải tổ. Nhờ sự lãnh đạo vững vàng,
sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã vượt qua khủng hoảng kinh
tế-xã hội, từng bước vươn lên đạt được những thành tựu to lớn về nhiều mặt:
Chính trị ổn định; kinh tế tuy đang phải đối diện với khó khăn, song vẫn giữ
được tăng trưởng khá, Việt Nam vẫn là quốc gia có sức hấp dẫn lớn các nhà đầu
tư; xã hội cởi mở, đoàn kết; giá trị văn hóa của các dân tộc đang được khôi
phục và phát triển; quan hệ quốc tế rộng mở, vị thế của đất nước được nâng cao.
Với những thành tựu to lớn về mọi mặt, Việt Nam đã được Liên hợp quốc tín nhiệm
bầu làm thành viên của Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc khóa 2014-2016.
Dựa trên cương lĩnh, đường lối của
Đảng, cho đến nay, Việt Nam đã ký kết, phê chuẩn hầu hết các công ước quốc tế
cơ bản về quyền con người, đồng thời đã nội luật các công ước đó trong pháp
luật quốc gia.
Hiến pháp 2013 (được Quốc hội khóa
XIII, Kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 28-11-2013) lần đầu tiên quyền con người,
quyền và nghĩa vụ công dân được quy định đầy đủ, một cách trực tiếp, tách bạch
tại Chương II. Có thể nói, văn kiện quan trọng này là sự tiếp thu những giá trị
phổ quát về quyền con người, đồng thời đã kế thừa, mở rộng quyền công dân đã
được ghi nhận trong các bản Hiến pháp trước đây của Nhà nước ta.
Trong Chương II các quyền dân sự,
chính trị được xem là “nhạy cảm” đã được quy định đầy đủ. Chẳng hạn, công dân
có quyền: Tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo
nào…(Điều 24); quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền tiếp cận thông tin,
hội họp, lập hội, biểu tình… (Điều 25). Việc thực hiện các quyền này do pháp
luật quy định.
Những nguyên tắc về quyền con người
cũng đã được ghi nhận trong Hiến pháp 2013 bao gồm 3 nội dung lớn: Xác định rõ
mối quan hệ giữa Nhà nước với người dân; Nguyên tắc hạn chế quyền và nguyên tắc
“suy luận vô tội”. Chẳng hạn, Điều 14, Hiến pháp 2013 ghi: “1. Ở nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị,
dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm
theo Hiến pháp và pháp luật”.
Năm
2013, Việt Nam đã ký “Công ước chống tra tấn”(2). Theo giải trình của Bộ Công
an và đề nghị của Chủ tịch nước tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIII, Quốc hội
ta đã phê chuẩn việc nhà nước ta gia nhập công ước này. Đây là một trong những
công ước quan trọng về quyền con người. Công ước này xác định Nhà nước có trách
nhiệm bảo hộ quyền của tất cả mọi người, trong mọi hoàn cảnh (kể cả đang trong
tình trạng bị giam giữ hoặc đang thi hành án phạt tù...), đều được tôn trọng
nhân phẩm, không bị tra tấn, hạ nhục và bảo đảm các điều kiện sống khác... Nội
dung này được xem là một quyền tuyệt đối, một quyền không bị hạn chế của quyền
con người.
Cũng tại kỳ họp này, Quốc hội đã phê
chuẩn “Công ước của Liên hợp quốc về Quyền của người khuyết tật”, mà Việt Nam
đã ký ngày 22-10-2007.
Cũng
như pháp luật của các nước khác, các quyền và tự do của con người nói chung,
các quyền công dân nói riêng trong Hiến pháp 2013, trong những trường hợp nhất
định, việc hưởng thụ quyền của cá nhân phải gắn với nghĩa vụ công dân. Trong
những nghĩa vụ này, có nghĩa vụ tuân thủ pháp luật. Đây là nội dung của mệnh đề
“do pháp luật quy định” hoặc “theo quy định của pháp luật”, sau nội dung của
một số điều luật.
Đáng tiếc trong thời gian qua, nhất
là từ khi Quốc hội nước ta thông qua Hiến pháp 2013, một số người, hoặc không
hiểu, hoặc cố tình “ không hiểu” đã có hành vi vi phạm pháp luật. Chẳng hạn, họ
cho rằng, quyền biểu tình đã được quy định trong Hiến pháp 201(3). Hay một số
người cho rằng, Hiến pháp 1992 và Hiến pháp 2013 đã quy định, công dân có quyền
“lập hội”(4), từ đó họ đã cho ra đời một số tổ chức mạng với nhóm khởi xướng và
tổ chức “ ký tên” tham gia, như “Tuyên bố” về “ Phong trào con đường Việt Nam”;
“Tuyên bố 258” (Tuyên bố của mạng lưới Blogger Việt Nam”; “Tuyên bố về thực thi
quyền dân sự, chính trị”; Tuyên bố mạng “Diễn đàn xã hội dân sự”… Về mặt pháp
lý, đây là những hành động và tổ chức phi pháp, bởi vì, theo quy định của Điều
25, Hiến pháp 2013, “ Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”.
Trong dịp kỷ niệm Ngày Nhân quyền
quốc tế năm nay, một số mạng xã hội đã ra “thông điệp” xuyên tạc, vu cáo trắng
trợn chế độ ta đã “tước bỏ mọi nhân quyền” được nêu ra trong Tuyên ngôn Nhân
quyền quốc tế.Không phủ nhận rằng, hiện nay Việt Nam đang phải đối diện với
không ít những vấn đề về quyền con người, như sự phân hóa giàu nghèo, tình
trạng quan liêu tham nhũng, tình trạng người dân không được hưởng đầy đủ các
hàng hóa, dịch vụ tương xứng với chất lượng và giá cả… Tuy nhiên, với việc nhận
thức đúng đắn hơn, đầy đủ hơn về CNXH và con đường đi lên CNXH, tiếp tục hoàn
thiện nền dân chủ XHCN; xây dựng nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân; phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; xây dựng và
phát huy vai trò tư vấn, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, của các tổ chức đoàn thể
xã hội…, các quyền và tự do cơ bản của con người trên đất nước ta nhất định sẽ
được bảo đảm ngày càng tốt hơn. Nhân quyền ở Việt Nam có bước tiến vững chắc vì
gắn chặt với Hiến pháp và hệ thống pháp luật của nước ta. Điều đó có nghĩa,
quyền con người sẽ tồn tại vững chắc, lâu dài trong xã hội ta.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét