Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai,
trước sự lớn mạnh của Liên Xô và sự ra đời của một loạt nước xã hội chủ nghĩa
(XHCN), hệ thống XHCN hình thành và không ngừng lớn mạnh, phong trào cách mạng
thế giới phát triển nhanh chóng. Đế quốc Mỹ coi Liên Xô là đối thủ chính trên
con đường thực hiện giấc mộng bá chủ thế giới.
Tổng thống Mỹ H.S.Truman đề ra “chiến lược ngăn chặn”, sử
dụng thủ đoạn cứng rắn, coi trọng thủ đoạn quân sự để “ngăn chặn” sự “bành
trướng” của Liên Xô, sự phát triển và mở rộng của chủ nghĩa cộng sản (CNCS).
Tuy nhiên, “chiến lược ngăn chặn” không có hiệu quả cao; nhiều người trong
chính giới Mỹ tỏ ra thức thời hơn, muốn tìm một phương thức khác có thể chống
chủ nghĩa xã hội (CNXH) hiệu quả hơn. G.Kennan, Đại diện lâm thời sứ quán Mỹ ở
Liên Xô, ngày 22-12-1946 đã đề nghị với Chính phủ Mỹ dùng các biện pháp chống
Liên Xô toàn diện hơn, bao gồm bao vây quân sự, phong tỏa kinh tế, lật đổ chính
trị.
Tình hình thế giới từ cuối những năm 40 của thế kỷ 20 trở đi
càng chứng tỏ chính sách đối ngoại của Mỹ dựa trên sức mạnh quân sự với nền
tảng độc quyền hạt nhân đã bị phá sản. Tháng 1-1961, Kennedy nhậm chức Tổng
thống Mỹ và đưa ra chiến lược “phản ứng linh hoạt” thay thế chiến lược “trả đũa
ồ ạt” của Tổng thống Eisenhower trước đó. Chủ trương của Kennedy đối với địch
thủ Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu là vừa phải giữ thái độ cứng rắn bằng sức
mạnh quân sự, vừa có thái độ mềm dẻo bằng các biện pháp hòa bình, để “giải
phóng” các nước này, đưa trở lại “thế giới tự do”. Với chính sách “mũi tên và
cành ô liu”, nước Mỹ đẩy mạnh chạy đua vũ trang, mặt khác cũng tăng cường thực
hiện “diễn biến hòa bình”.
Sang thập kỷ 80 của thế kỷ 20, thế giới có những biến chuyển
lớn. Trọng điểm cạnh tranh quốc tế đã dần dần chuyển từ chạy đua vũ trang sang
phát triển và cạnh tranh về sức mạnh tổng hợp quốc gia, trong đó lấy khoa học
công nghệ làm tiên phong, kinh tế làm cơ sở và quân sự làm hậu thuẫn. Nắm bắt
được xu thế phát triển mới, chủ nghĩa tư bản (CNTB) đã nhanh chóng ứng dụng
khoa học-kỹ thuật hiện đại vào phát triển kinh tế và trang bị quân sự. CNTB
hiện đại đạt được sự ổn định và có mặt phát triển. Trong khi đó, nhiều nước
XHCN lâm vào khủng hoảng. Lợi dụng cơ hội đó, chủ nghĩa đế quốc (CNĐQ) càng coi
trọng chiến lược “diễn biến hòa bình”, lấy đó làm đòn tấn công chính chống phá
Liên Xô và các nước XHCN.
Tổng thống Mỹ R.Reagan, từ đầu nhiệm kỳ thứ hai (1985-1988)
đã chuyển hướng chiến lược đối ngoại của Mỹ, lấy “diễn biến hòa bình” làm biện
pháp chính đối với các nước XHCN. Reagan đề xuất cuộc “cách mạng dân chủ” với
nội dung chính là dựa vào sức mạnh tổng hợp quốc gia của Mỹ, tăng cường quan hệ
kinh tế, văn hóa, đẩy mạnh tuyên truyền tư tưởng... vào các nước XHCN để chuyển
hóa các nước này; coi đây như là một cuộc “thập tự chinh Đông tiến giành tự do”
của CNĐQ, tấn công toàn diện vào các nước XHCN thông qua “diễn biến hòa bình”.
Tháng 5-1989, Tổng thống Mỹ George H.W.Bush đưa ra chiến
lược “vượt trên ngăn chặn”, trong đó, linh hồn là “diễn biến hòa bình”. Bush
cho rằng, cuộc đọ sức mang tính lịch sử giữa hai chế độ TBCN và XHCN đã đi vào
giai đoạn cuối cùng. Mục tiêu, biện pháp của chiến lược “vượt trên ngăn chặn”
là lợi dụng chính sách cải tổ của các nước XHCN, thực hiện “diễn biến hòa
bình”, lợi dụng hòa hoãn để tác động mọi mặt, làm cho các nước XHCN đi chệch
hướng XHCN, dẫn đến sụp đổ, tan rã. Reagan coi Đông Âu là trọng điểm và Liên Xô
là then chốt của “diễn biến hòa bình”.
Nguồn:
www.qdnd.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét